Ενα βιβλίο Φυσικής έχει υλικό για πολλά έργα επιστημονικής φαντασίας. Στην άλλη άκρη, ένα έργο επιστημονικής φαντασίας μπορεί κάποια φορά να έχει υλικό για να γεμίσεις ένα βιβλίο Φυσικής. Φαίνεται ότι κάτι τέτοιο καταφέρνει και το θεαματικότατο σε 3D προβολή «Gravity» του Αλφόνσο Κουαρόν, με τους Σάντρα Μπούλοκ και Τζορτζ Κλούνεϊ χαμένους κυριολεκτικά στο Διάστημα και στους νόμους της Φυσικής.
Αρχίζοντας από τον τίτλο θα έλεγα ότι του λείπει ένα μηδενικό. Διότι η όλη «μαγκιά» του έργου, της πλοκής, της παραγωγής, των ηθοποιών και του σκηνοθέτη είναι πως αναφέρονται σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας.
Χαμηλές πτήσεις
Οσο υπάκουος και αν είναι ο θεατής στις επιταγές του σκηνοθέτη, δεν μπορεί να αγνοήσει ότι η έλλειψη βαρύτητας στο Διάστημα δεν επιτρέπει να πηγαίνουμε όπου θέλουμε, όπως θέλουμε και με μηδενική σχεδόν δαπάνη ενέργειας. Στα ύψη όπου βρίσκονται οι τροχιές του διαστημικού τηλεσκοπίου και των δύο σταθμών υπάρχει ακόμη η έλξη της Γης. Το ότι οι αστροναύτες μέσα και έξω από το διαστημόπλοιο (φαίνεται να) κινούνται έτσι άνετα οφείλεται στο ότι βρίσκονται πάντα σε ελεύθερη πτώση, ως προς τον πλανήτη μας κυρίως που τους έλκει. Οχι γιατί δεν φθάνει ως εκεί η έλξη του. Κινούνται με ταχύτητες τεράστιες, εκατοντάδες χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, αλλά πολύ διαφορετικές, ανάλογα με την απόσταση από τη Γη.
Το διαστημικό τηλεσκόπιο βρίσκεται σε τροχιά με ύψος περίπου 559 χιλιόμετρα κοντά στον ισημερινό, ακτίνα κατά 140 χιλιόμετρα περίπου μεγαλύτερη από αυτήν του διαστημικού σταθμού ISS, που είναι σε ύψος 420 χιλιομέτρων, καλύπτοντας περισσότερο τη Ρωσία, ενώ έχει ταχύτητα μικρότερη περίπου κατά 110 μέτρα το δευτερόλεπτο από αυτήν του σταθμού, άρα οι αστροναύτες θα έπρεπε να αυξήσουν κατά περίπου 400 χιλιόμετρα την ώρα την ταχύτητά τους για να συναντήσουν πιο κάτω τον διαστημικό σταθμό. Αλλά αυτό απαιτεί τεράστια ποσότητα καυσίμου όπως βγαίνει από έναν σχετικά απλό τύπο και δεν φθάνει με το λίγο άζωτο υπό πίεση που κινεί τον Τζορτζ Κλούνεϊ γύρω από το διαστημικό λεωφορείο.
Αφήνουμε δε στην άκρη το γεγονός ότι πρόκειται για τροχιές με διαφορετικές κλίσεις: του τηλεσκοπίου έχει κλίση 28,5 μοίρες, του διεθνούς σταθμού 51,6 μοίρες και του κινεζικού, που μπαίνει και αυτός κάποια στιγμή στην ίδια ακτίνα με τον διεθνή σταθμό, έχει διαφορά 10 μοίρες (αυτές είναι κλίσεις της τροχιάς του καθενός με τον επίπεδο του κύκλου στον ισημερινό). Που σημαίνει ότι, αν ήταν αυτοκίνητα και μπορούσαν να συναντηθούν, θα είχαν διαφορά ταχύτητας 400 χιλιόμετρα την ώρα και το ένα θα ήταν γερμένο ας πούμε στις δύο ρόδες του και κάποιος από τη στέγη του ενός θα έπρεπε να πηδήξει στη στέγη του άλλου (ούτε ο... Τομ Κρουζ, δηλαδή, δεν θα το έκανε αυτό).
Οποιος σπέρνει συντρίμμια θερίζει θύελλες
Βασικό ρόλο στην εξέλιξη της ταινίας παίζει το ότι οι δύο αστροναύτες χάνουν την επαφή με τον επίγειο σταθμό παρακολούθησης και συνομιλίας διότι καταστρέφονται (με αρχική αιτία τα συντρίμμια που δημιουργούν οι κακοί Ρώσοι) και οι δορυφόροι επικοινωνίας. Αυτό όμως ευτυχώς έχουν φροντίσει να μη συμβεί στην πραγματικότητα. Υπάρχουν οι TDRS (Tracking and Data Relay Satellites) σε γεωστατική τροχιά, δηλαδή σε ύψος περίπου 35.786 χιλιομέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας, με χρόνο περιστροφής 23 ώρες και 56 λεπτά, όσο μία ημέρα σχεδόν, και μέσω αυτών επικοινωνούν όσοι βρίσκονται στο Διάστημα. Σε αυτό το ύψος θα ήταν αδύνατον να φθάσουν τα συντρίμμια, που επιπλέον κινούνται κοντά στον ισημερινό και μάλιστα σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα.
Επίσης με βάση μια συνθήκη που έχει υπογραφεί απαγορεύεται να χτυπήσεις και να καταστρέψεις περιφερόμενο σώμα στο Διάστημα απροειδοποίητα και ξαφνικά. Εστω και αν είναι πολύ μεγάλη ανάγκη ακριβώς για να μη δημιουργηθεί θέμα.
Πώς χάνεσαι στο Διάστημα
Μετά την καταστροφή ο σκηνοθέτης μας δείχνει κάποιους συναδέλφους αστροναύτες των δύο που επέζησαν με τα πρόσωπά τους να έχουν εκραγεί και να έχουν παγώσει λίγα δευτερόλεπτα ή έστω λεπτά μετά την καταστροφή. Ισως διότι αυτό έχει στο μυαλό του και ο θεατής να γίνεται. Αν και στην πραγματικότητα, όταν βρεθείς χωρίς την προστασία της στολής στο κενό του Διαστήματος, χάνεις τις αισθήσεις σου στα 14 δευτερόλεπτα και λίγο αργότερα τη ζωή σου από την έλλειψη οξυγόνου, αλλά δεν εκρήγνυται το σώμα σου (το δέρμα κρατάει αρκετά καλά, το ήξερε και ο Ιούλιος Βερν και στο έργο του «Από τη Γη στη Σελήνη» ο σκύλος έξω από τη ρουκέτα στην εικόνα ακολουθεί χωρίς να εκραγεί), δεν καταψύχεσαι αμέσως αλλά μετά από ώρα, διότι δεν υπάρχει αέρας και η θερμότητα απάγεται πιο αργά με ακτινοβολία και όχι με τη μεσολάβηση άλλου σώματος.
Επίσης βλέπουμε το (διάφανο;!)προστατευτικό κάλυμμα του προσώπου στο κράνος να θολώνει από την εκπνοή των αστροναυτών. Οπως παραδέχθηκε ακόμη και ο υπεύθυνος για τα ειδικά τεχνικά εφέ της ταινίας, αυτό δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα διότι ειδικό σύστημα φροντίζει ο αέρας να είναι πάντα ξηρός. Αλλά το έκαναν για να αποτυπώνεται πιο καθαρά η ένταση στην ψυχολογική κατάσταση των ηρώων. Οπως και οι ήχοι που άφησαν.
Εκπαιδεύοντας τη… Σάντρα
Παρά τα όσα έχουν αναφερθεί ως εδώ σε σχέση με τη Φυσική και την τεχνολογία, κατά τη γνώμη μου η μεγαλύτερη αδυναμία του έργου σε σχέση με την πραγματικότητα δεν βρίσκεται εκεί αλλά στις σχέσεις και στον χαρακτήρα των δύο αστροναυτών. Σύμφωνα με το έργο, ο Τζορτζ Κλούνεϊ μαθαίνει για το παρελθόν και την προσωπική ιστορία της συναδέλφου του πότε; Στο Διάστημα πια, ακριβώς έξω από το διαστημικό λεωφορείο, την ώρα της επισκευής!
Βρέθηκα κι εγώ εκείνη τη στιγμή σε βαρύτητα μηδέν, δηλαδή έπεσα από το κάθισμα. Διότι αυτό είναι κάτι που αποκλείεται να συμβεί. Ενα από τα πιο βασικά σημεία της εκπαίδευσης είναι οι μελλοντικοί αστροναύτες να γνωρίζουν όσο γίνεται περισσότερες λεπτομέρειες από τη ζωή και τον χαρακτήρα των άλλων που μαζί θα ταξιδέψουν και θα μοιραστούν τα απρόβλεπτα της πτήσης. Μέσα στα άλλα υποχρεωτικά είναι να πηγαίνουν αρκετές φορές και σε κατασκήνωση μαζί για να εξοικειωθούν με τον τρόπο αντίδρασης του άλλου σε διάφορες, ακόμη και τις πιο ασήμαντες, καταστάσεις (σκεφθείτε ότι ακόμη και οι δικοί μας εύζωνοι της προεδρικής φρουράς συγκροτούν μόνιμα ζευγάρια που δεν αλλάζουν σε όλη τη διάρκεια της θητείας τους για να είναι σε πλήρη ταύτιση κινήσεων και σκέψης). Επίσης αποκλείεται να είχε περάσει τις εξετάσεις της NASA η ηρωίδα που ενσαρκώνει η Σάντρα Μπούλοκ όταν βρίσκεται σε μια τόσο ασταθή ψυχολογική κατάσταση. Τέλος, θα είχε ήδη κοπεί από τη στιγμή που, όπως ομολογεί, στον προσομοιωτή πτήσης δεν είχε πετύχει ποτέ να προσγειωθεί σωστά.
Βγαίνοντας από τα ρούχα της
Οταν η Σάντρα βγάζει τη διαστημική στολή ο θεατής απολαμβάνει αυτό που περίμενε. Μένει με ένα φανελάκι, ένα μποξεράκι και ξυπόλυτη, χωρίς σταγόνα ιδρώτα. Περιβολή ολόιδια με της (πολύ πιο αδύνατης από τη μέση και κάτω και κομψότατης τότε) Σιγκούρνι Γουίβερ στις ταινίες «Αλιεν» (όπου όμως εκείνη ήταν σε μακροχρόνιο ταξίδι μέσα στο διαστημόπλοιο). Αστροναυτικά όμως η Σάντρα είναι εντελώς λάθος. Διότι κάτω από τη στολή όταν βγαίνει από το σκάφος στο Διάστημα ο αστροναύτης φοράει οπωσδήποτε πάνα όπως αυτές των μωρών ή της ακράτειας, από επάνω εσώρουχο μακρύ, που αγκαλιάζει το σώμα ως και τις γάμπες, και πιο επάνω άλλη φορεσιά, την πιο κρίσιμη, με ένα κύκλωμα από σωληνάκια (συνολικό μήκος: 91 μέτρα) όπου κυκλοφορεί νερό για να κρατιέται το σώμα στη σωστή θερμοκρασία. Η διαδικασία του γδυσίματος αποτελείται από περίπου 26 σημεία και μόνο η αποσυμπίεση κρατάει μισή ώρα.
Δάκρυα και φλόγες
Οταν κλαίει θα έπρεπε τα δάκρυά της να μην κυλούν πρώτα στα μάγουλα και μετά να γίνονται δύο σφαιρικές σταγόνες αιωρούμενες σε έλλειψη βαρύτητας αλλά να μένουν στα μάτια της λόγω της επιφανειακής τάσης και των ελκτικών δυνάμεων συνάφειας ανάμεσα σε ένα υγρό και στο δέρμα.
Το πόσο ανεκπαίδευτη φαίνεται η πρωταγωνίστρια το τόνισε και μια γυναίκα αστροναύτης που πήγε ως εκεί επάνω, διότι μπαίνοντας στον διαστημικό σταθμό αφήνει να σιγοκαίνε κάποιες μικρές στρογγυλές φωτιές (είναι το σωστό σχήμα σε έλλειψη βαρύτητας αλλά όχι το σωστό χρώμα που θα έπρεπε να είναι γαλάζιο διότι σε συνθήκες μικροβαρύτητας δεν έχουμε άνοδο του αέρα προς τα επάνω, έχουμε καλύτερη οξείδωση, άρα υψηλότερη θερμοκρασία που οπτικά εκφράζεται με το γαλάζιο χρώμα). Ο κανονισμός, είπε, αναφέρει ότι πέφτουμε και εξαφανίζουμε κάθε φλόγα μόλις εμφανιστεί.
Τελειώνοντας, πέρα από το αναγνωρισμένο δικαίωμα ενός δημιουργού να φανταστεί την ιστορία του όπως τη θέλει και εσύ αποφασίζεις αν θα την αγοράσεις, θα πρέπει ίσως να προσθέσουμε κάποιο ακόμη ελαφρυντικό για τα όσα διαδραματίζονται. Η NASA απέφυγε να δώσει 100% την υποστήριξή της και όλες τις γνώσεις της στο σχέδιο επειδή βρήκε ότι το σενάριο υπερτονίζει τους κινδύνους ενός διαστημικού ταξιδιού και μάλιστα σε μικρό ύψος. Δεν θεωρώ πάντως ως ελαφρυντικό αυτό που τονίζει ο σκηνοθέτης ακόμη και στους τίτλους, ότι έγραψε εκείνος το σενάριο με τη βοήθεια μόνο του γιου του. Και ο γάτος μου θέλει να φτιάξουμε ένα τραγούδι μαζί αλλά αφού και οι δυο δεν το κατέχουμε το θέμα...
Η ΥΠΟΘΕΣΗ
Σύμφωνα με την υπόθεση, το πλήρωμα ενός διαστημικού λεωφορείου, καθώς εκτελεί κάποιες επισκευές σε διαστημικό τηλεσκόπιο που είναι εκείνη τη στιγμή σε τροχιά, βρίσκεται ξαφνικά μέσα σε μια καταιγίδα από συντρίμμια άλλων παλαιότερων και άχρηστων ιπτάμενων μεταλλικών αντικειμένων. Καταστρέφεται το «λεωφορείο» και οι δύο μοναδικοί επιζήσαντες θα προσπαθήσουν να σωθούν φθάνοντας με κάποιον τρόπο ως τον διαστημικό σταθμό που φαίνεται στο βάθος του Διαστήματος σαν μια φωτεινή κουκκίδα, διότι εκεί (μόνο) υπάρχει κατά πάσα πιθανότητα έτοιμο σκάφος επαναφοράς στη Γη.
Μικρά αλλά ενδιαφέροντα
Ο κινεζικός σταθμός χάνει ύψος αλλά κανονικά χαμηλώνει ανεπαίσθητα εξαιτίας μιας πολύ ασθενούς τριβής με τα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, σε χρόνια, όχι ημέρες (ούτε η σύγκρουση με τα συντρίμμια δικαιολογεί κάτι τέτοιο).
Η εικόνα της Γης από ψηλά είναι πολύ πιο καθαρή στην ταινία - ως και τα φώτα φαίνονται - από την πραγματική, όπως είπαν οι αστροναύτες που είδαν ήδη το «Gravity».
Τα εργαλεία που χρησιμοποιεί η Σάντρα Μπούλοκ είναι πολύ σωστά αντίγραφα των πραγματικών.
Τα γάντια των αστροναυτών είναι πολύ σκληρά και άβολα (είναι στο εσωτερικό τους υπό πίεση) και δεν μπορούν να πιάνονται τόσο καλά από τις λαβές σε περίπτωση ανάγκης όπως στο έργο.
Είναι τερατώδες να δοκιμάζεται κάποιο κύκλωμα για πρώτη φορά επί τόπου σε κάποιο σκάφος στο Διάστημα.
Δεν πιάνουν ποτέ με τα χέρια τα φωτοβολταϊκά και με τα εργαλεία φροντίζουν να είναι πάντα «γειωμένα» για να μη δημιουργούνται σπινθήρες.
Τα μαλλιά της πρωταγωνίστριας πραγματικά μέσα στον διαστημικό σταθμό έπρεπε να είναι και αυτά σε κατάσταση έλλειψης βαρύτητας αλλά θα έπρεπε να γίνει μετά το γύρισμα ηλεκτρονική επεξεργασία σε κάθε τρίχα! Ετσι προτίμησαν να της κόψουν αρκετά τα μαλλιά (η Σιγκούρνι Γουίβερ είχε ξυρίσει το κεφάλι της) και τους έκραξαν στο Twitter.
Το εσωτερικό των διαστημικών σταθμών είναι εξαιρετικά πιστό στην πραγματικότητα.
Οι ρωσικοί δορυφόροι βρίσκονται σε διαφορετική κλίση από ό,τι το τηλεσκόπιο (που θέλουν να περνάει μέγιστο χρόνο επάνω από τις Ηνωμένες Πολιτείες) και έτσι είναι σχετικά απίθανο να γίνεται σύγκρουση με τα συντρίμμια και μάλιστα κάθε 90 λεπτά.
Οι δορυφόροι κινούνται από δυτικά προς τα ανατολικά, εδώ τα συντρίμμια φάνηκε να κινούνται ανάποδα.
Η αλυσιδωτή καταστροφή και συσσώρευση των συντριμμιών είναι γνωστή από το 1978 ως Kessler Syndrome. Η ταχύτητά τους είναι ασύλληπτη (το 2009 στη σύγκρουση ενός δορυφόρου Iridium και ενός Cosmos-2251 σε ύψος 790 χιλιομέτρων η ταχύτητα ήταν 18.000 χιλιόμετρα). Οπως έχει πει αργότερα ο ίδιος ο Kessler, το φαινόμενο συμβαίνει με πιο μεγάλη πιθανότητα σε ύψη από 800 ως 1.000 χιλιόμετρα.
πηγή το βήμα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου